انواع چرخ‌دنده در ماشین‌ها
انواع چرخ‌دنده در ماشین‌ها
چرخ‌دنده‌ها اجزای مکانیکی مهمی در ماشین‌ها و سیستم‌های انتقال قدرت هستند. انواع چرخ‌دنده‌ها عبارتند از:
1. چرخ‌دنده ساده (Spur Gear)
- دارای دندانه‌های مستقیم و موازی با محور چرخش
- استفاده در ماشین‌آلات صنعتی، گیربکس‌های ساده و ساعت‌ها
- راندمان بالا اما سر و صدای زیاد در سرعت‌های بالا
2. چرخ‌دنده مارپیچ (Helical Gear)
- دارای دندانه‌های زاویه‌دار برای درگیری تدریجی
- عملکرد نرم‌تر و بی‌صداتر از چرخ‌دنده‌های ساده
- استفاده در خودروها، گیربکس‌های صنعتی و پمپ‌ها
3. چرخ‌دنده مخروطی (Bevel Gear)
- برای انتقال قدرت بین محورهای غیرموازی (معمولاً 90 درجه)
- انواع: مستقیم، مارپیچ و هیپوئید
- کاربرد در دیفرانسیل خودرو، دریل‌های صنعتی و سیستم‌های مکانیکی خاص
4. چرخ‌دنده هیپوئید (Hypoid Gear)
- نوع خاصی از چرخ‌دنده مخروطی با محورهای غیرمتقاطع
- مناسب برای انتقال قدرت با گشتاور بالا
- کاربرد در دیفرانسیل خودروها و ماشین‌آلات سنگین
5. چرخ‌دنده حلزونی (Worm Gear)
- شامل یک چرخ‌دنده مارپیچی (حلزون) و یک چرخ‌دنده معمولی
- کاهش سرعت بالا با نسبت تبدیل زیاد
- کاربرد در بالابرها، آسانسورها و سیستم‌های انتقال قدرت با نیاز به خودقفل‌شوندگی
6. چرخ‌دنده داخلی (Internal Gear)
- دارای دندانه‌های داخلی برای کاهش حجم سیستم
- استفاده در گیربکس‌های سیاره‌ای، پمپ‌های هیدرولیک و تجهیزات صنعتی
7. چرخ‌دنده سیاره‌ای (Planetary Gear)
- شامل یک چرخ‌دنده مرکزی (خورشیدی) و چند چرخ‌دنده کوچک‌تر (سیاره‌ای) که درون یک چرخ‌دنده داخلی می‌چرخند
- کاهش یا افزایش سرعت و افزایش گشتاور با کارایی بالا
- کاربرد در گیربکس اتوماتیک خودروها و سیستم‌های صنعتی پیچیده
8. چرخ‌دنده شانه‌ای (Rack and Pinion)
- تبدیل حرکت دورانی به خطی یا بالعکس
- استفاده در فرمان خودرو، دستگاه‌های CNC و ماشین‌های برش
هر نوع چرخ‌دنده کاربرد خاص خود را دارد و بسته به نیاز، در سیستم‌های مختلف مکانیکی و صنعتی به کار می‌رود.
