انواع دنده در خودرو
انواع دنده در خودرو
دنده خودرو یکی از اجزای اصلی سیستم انتقال قدرت در خودرو است که وظیفه آن تنظیم سرعت و گشتاور خروجی موتور به چرخ‌ها است. دنده‌ها در گیربکس (جعبه‌دنده) قرار دارند و به راننده این امکان را می‌دهند که متناسب با شرایط رانندگی، سرعت و قدرت خودرو را کنترل کند.
۱. دنده دستی:
- راننده با استفاده از کلاچ و دسته‌دنده، دنده‌ها را تغییر می‌دهد.
- شامل دنده‌های ۱، ۲، ۳، ۴، ۵ (و در برخی موارد ۶) و دنده عقب (R) است.
- مناسب برای کنترل بهتر روی خودرو و مصرف سوخت کمتر در برخی شرایط.
۲. دنده اتوماتیک:
- تغییر دنده به‌صورت خودکار توسط سیستم انتقال قدرت انجام می‌شود.
- راننده فقط پدال گاز و ترمز را کنترل می‌کند.
- شامل حالت‌های D (حرکت)، R (عقب)، N (خنثی) و P (پارک) است.
۳. دنده نیمه‌اتوماتیک (AMT یا تیپ‌ترونیک):
- ترکیبی از دنده دستی و اتوماتیک است.
- راننده می‌تواند بین حالت دستی و اتوماتیک سوئیچ کند.
۴. دنده CVT (انتقال قدرت پیوسته):
- به‌جای چرخ‌دنده‌های ثابت، از یک سیستم پولی و تسمه استفاده می‌کند.
- تغییر دنده به‌صورت نرم و پیوسته انجام می‌شود.
- باعث مصرف سوخت کمتر و رانندگی راحت‌تر می‌شود.
نحوه عملکرد دنده در خودروهای دنده‌ای
هنگامی که راننده دنده را تغییر می‌دهد، جعبه‌دنده میزان گشتاور و سرعت را متناسب با نیاز رانندگی تنظیم می‌کند:
- دنده‌های پایین (۱ و ۲): گشتاور زیاد و سرعت کم، مناسب برای شروع حرکت یا سربالایی.
- دنده‌های بالا (۴ و ۵ و ۶): گشتاور کمتر و سرعت بیشتر، مناسب برای رانندگی در بزرگراه.
- دنده عقب (R): برای حرکت به سمت عقب.
- دنده خلاص (N): ارتباط موتور با چرخ‌ها قطع شده و خودرو در حالت آزاد قرار می‌گیرد.
جمع‌بندی
دنده‌ها نقشی اساسی در عملکرد خودرو دارند و انتخاب نوع گیربکس (دستی، اتوماتیک، CVT و …) بر اساس نیاز راننده و شرایط رانندگی انجام می‌شود.
